Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) là thuật ngữ chỉ một loạt các tình trạng gây ra bởi sự tích tụ chất béo trong gan. Nó thường thấy ở những người thừa cân hoặc béo phì. NAFLD giai đoạn đầu thường không gây ra bất kỳ tác hại nào, nhưng nó có thể dẫn đến tổn thương gan nghiêm trọng, bao gồm cả xơ gan, nếu nó trở nên xấu hơn.

Mức độ chất béo cao trong gan cũng liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác, chẳng hạn như bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp và bệnh thận. Nếu bạn có bệnh đái tháo đường, NAFLD làm tăng cơ hội phát triển các vấn đề về tim.

Nếu được phát hiện và xử trí ở giai đoạn sớm, chúng ta có thể ngăn NAFLD trở nên tệ hơn và giảm lượng mỡ trong gan.

Các giai đoạn của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)

NAFLD phát triển theo 4 giai đoạn chính. Hầu hết bệnh nhân sẽ chỉ phát triển ở giai đoạn đầu tiên, và họ thường mà không nhận ra nó.

Trong một số ít trường hợp, nó có thể tiến triển và cuối cùng dẫn đến tổn thương gan nếu không được phát hiện và xử trí.

Hình 1: Các giai đoạn của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)

 

Các giai đoạn chính của NAFLD là:

1. Gan nhiễm mỡ đơn giản (simple fatty liver - steatosis) - một sự tích tụ chất béo trong tế bào gan phần lớn vô hại mà chỉ có thể được chẩn đoán qua các xét nghiệm được thực hiện vì một lý do khác.
2. Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (non-alcoholic steatohepatitis - NASH) - một dạng NAFLD nghiêm trọng hơn, trong đó gan đã bị viêm.
3. Xơ hóa (fibrosis) – khi tình trạng viêm dai dẳng gây ra các mô sẹo xung quanh gan và các mạch máu lân cận, nhưng gan vẫn có thể hoạt động bình thường.
4. Xơ gan (cirrhosis) - giai đoạn nặng nhất, xảy ra sau tiến triển viêm nhiều năm, khi đó gan teo lại, sẹo hóa và sần sùi; tổn thương này là không hồi phục và có thể dẫn đến suy gan (khi gan hoạt động không bình thường) và ung thư gan.

Quá trinh xơ hóa hoặc xơ gan thường mất nhiều năm do đó điều quan trọng nhất là thay đổi lối sống để ngăn tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn.

Ai có nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)?

Hình 2: Các yếu tố nguy cơ của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)

Bạn có nguy cơ mắc NAFLD cao hơn nếu bạn:

• Béo phì hoặc thừa cân - đặc biệt nếu có tình trạng béo bụng
• Mắc bệnh đái tháo đường type 2
• Có một tình trạng ảnh hưởng đến sử dụng insulin
• Kháng insulin, chẳng hạn như hội chứng buồng trứng đa nang
• Tuyến giáp hoạt động kém
• Tăng huyết áp
• Cholesterol cao
• Mắc hội chứng chuyển hóa (sự kết hợp của bệnh tiểu đường, huyết áp cao và béo phì)
• Trên 50 tuổi
• Hút thuốc lá

Nhưng NAFLD đã được chẩn đoán ở những người không có bất kỳ yếu tố nguy cơ nào kể cả trẻ nhỏ. Mặc dù nó rất giống với bệnh gan do rượu (ARLD), NAFLD không phải do uống quá nhiều rượu.

Các triệu chứng của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)

Thường không có bất kỳ triệu chứng nào của NAFLD trong giai đoạn đầu. Bạn có thể sẽ không biết mình mắc bệnh trừ khi nó được chẩn đoán trong quá trình thực hiện các xét nghiệm vì một lý do khác.

Đôi khi, những người bị NASH hoặc xơ hóa gan (các giai đoạn tiến triển của NAFLD) có thể gặp phải:

• Đau âm ỉ vùng gan – mật (phía dưới bên phải của xương sườn)
• Mệt mỏi uể oải
• Giảm cân không giải thích được
• Yếu cơ

Nếu xơ gan phát triển, bạn có thể mắc các triệu chứng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như vàng da vàng mắt, ngứa và phù ở chân, mắt cá chân, bàn chân hoặc bụng (cổ chướng).

Chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)

NAFLD thường được chẩn đoán sau khi xét nghiệm chức năng gan cho kết quả bất thường và các tình trạng khác của gan, chẳng hạn như viêm gan, được loại trừ.

Nhưng xét nghiệm máu không phải lúc nào cũng nhận được NAFLD. Tình trạng này cũng có thể được phát hiện khi bạn siêu âm bụng.

Nếu bạn được chẩn đoán mắc NAFLD, bạn có thể cần phải làm thêm các xét nghiệm chuyên để xác định bạn đang ở giai đoạn nào. Fibroscan, CT scan bụng, MRI hoặc sinh thiết gan có thể được chỉ định.

Điều trị bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)

Hầu hết những bệnh nhân NAFLD sẽ không phát triển bất kỳ vấn đề nghiêm trọng nào, nhưng nếu bạn được chẩn đoán mắc bệnh, bạn nên thực hiện các bước để ngăn ngừa nó trở nên tệ hơn.

Hiện không có thuốc đặc trị cho NAFLD, nhưng thực hiện các lựa chọn lối sống lành mạnh có thể hữu ích. Điều trị cũng có thể được khuyến nghị đối với các tình trạng liên quan (tăng huyết áp, đái tháo đường và Tăng cholesterol) hoặc các biến chứng.

Những điều bạn có thể làm nếu mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)

Áp dụng lối sống lành mạnh là phương pháp chính để quản lý NAFLD. Bạn nên thường xuyên kiểm tra chức năng gan và tìm kiếm các dấu hiệu bất thường mới dẫn đến tiến triển bệnh.

Áp dụng lối sống lành mạnh là cách chính để quản lý NAFLD.

• Giảm cân - bạn nên đặt mục tiêu BMI từ 18,5 đến 24,9; giảm hơn 10% trọng lượng cơ thể có thể loại bỏ lượng chất béo khỏi gan và cải thiện NASH
• Một chế độ ăn uống lành mạnh - cố gắng có một chế độ ăn uống cân bằng với nhiều trái cây, rau, protein và carbohydrate, nhưng ít chất béo, đường và muối; chia nhỏ bữa ăn cũng có thể hữu ích, uống nước lọc thay vì đồ uống ngọt
• Tập thể dục thường xuyên - đặt mục tiêu thực hiện ít nhất 150 phút hoạt động cường độ vừa phải mỗi tuần, chẳng hạn như đi bộ hoặc đi xe đạp; tất cả các kiểu tập luyện đều có thể giúp cải thiện NAFLD, ngay cả khi bạn không giảm cân
• Ngừng hút thuốc - nếu bạn hút thuốc, ngừng hút thuốc có thể giúp giảm nguy cơ mắc các vấn đề như tim mạch và đột quỵ
• NAFLD không phải do rượu gây ra, nhưng uống rượu có thể làm cho bệnh trầm trọng hơn. Do đó, bạn nên cắt giảm hoặc ngừng uống rượu.

Công ty TNHH Phòng khám đa khoa Thiện Mỹ - Phòng khám Tiêu Hóa – Gan – Mật

Số điện thoại liên hệ: 02973 755 777 – 0986 581 123 (BS Nguyễn Phương Hồ)