VIÊM KHỚP PHẢN ỨNG

(reactive arthritis)

Bs. Nguyễn Phương Hồ

Tổng quan

            Viêm khớp phản ứng là tình trạng sưng và đau khớp do nhiễm trùng ở một bộ phận khác của cơ thể - thường là đường tiêu hoá, nhiễm trùng sinh dục hoặc đường tiết niệu.

            Tình trạng này thường xảy ra ở khớp gối, cổ chân và bàn chân. Viêm cũng có thể ảnh hưởng đến mắt, da và đường tiểu ngoài (niệu đạo). Trước đây, viêm khớp phản ứng đôi khi được gọi là hội chứng Reiter.

            Viêm khớp phản ứng không phổ biến. Đa số các trường hợp, các dấu hiệu và triệu chứng tái diễn, cuối cùng biến mất trong vòng 12 tháng.

                               

Triệu chứng

            Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm khớp phản ứng thường bắt đầu từ 1 đến 4 tuần sau khi tiếp xúc với yếu tố nhiễm trùng ban đầu. Chúng có thể bao gồm:

        - Đau và cứng khớp. Đau khớp liên quan đến viêm khớp phản ứng thường xảy ra ở gối, mắt cá chân và bàn chân. Đau cũng có thể xảy ra ở gót chân, cột sống lưng hoặc mông.

        - Viêm ở mắt. Nhiều người bị viêm khớp phản ứng cũng bị viêm mắt (viêm kết mạc).

        - Các vấn đề về tiết niệu. Tăng tần suất và cảm giác khó chịu khi đi tiểu có thể xảy ra, cũng như viêm tuyến tiền liệt hoặc cổ tử cung.

        - Viêm gân và dây chằng nơi gắn vào xương (viêm điểm bám gân). Điều này xảy ra thường xuyên nhất ở gót chân và lòng bàn chân.

        - Ngón chân hoặc ngón tay bị phù. Trong một số trường hợp, ngón chân hoặc ngón tay có thể sưng nề.

        - Các vấn đề về da. Viêm khớp phản ứng có thể ảnh hưởng đến da theo nhiều cách khác nhau, bao gồm loét miệng và phát ban ở lòng bàn chân và lòng bàn tay.

        - Đau cột sống thắt lưng. Cơn đau có xu hướng tệ hơn vào ban đêm hoặc buổi sáng.

Nguyên nhân

            Viêm khớp phản ứng phát triển từ đáp ứng với tình trạng nhiễm trùng trong cơ thể, thường xảy ra ở ruột, bộ phận sinh dục hoặc đường tiết niệu. Bạn có thể không biết về yếu tố nhiễm trùng ban đầu nếu nó gây ra các triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng nào.

            Nhiều loại vi khuẩn có thể gây ra viêm khớp phản ứng. Một số lây truyền qua đường tình dục và một số khác là qua đường ăn uống. Những loại phổ biến nhất bao gồm:

        - Campylobacter

        - Chlamydia

        - Clostridioides difficile

        - Escherichia coli

        - Salmonella

        - Shigella

        - Yersinia

            Viêm khớp phản ứng không lây. Tuy nhiên, vi khuẩn gây ra nó có thể lây truyền qua đường tình dục hoặc trong thực phẩm bị ô nhiễm. Chỉ một số người tiếp xúc với những vi khuẩn này bị viêm khớp phản ứng.

Yếu tố nguy cơ

            Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp phản ứng:

        - Tuổi tác. Viêm khớp phản ứng xảy ra thường xuyên nhất ở người lớn trong độ tuổi từ 20 đến 40.

        - Giới tính. Phụ nữ và nam giới có khả năng bị viêm khớp phản ứng như nhau do nhiễm trùng do thực phẩm. Tuy nhiên, nam giới có nhiều khả năng phát triển bệnh viêm khớp phản ứng do vi khuẩn lây truyền qua đường tình dục hơn phụ nữ.

        - Các yếu tố di truyền. Một dấu hiệu di truyền cụ thể có liên quan đến viêm khớp phản ứng. Nhưng hầu hết những người có dấu hiệu này không bao giờ phát triển tình trạng bệnh.

Chẩn đoán

• Dựa vào thăm khám lâm sàng, tổn thương tại khớp và các nơi bị ảnh hưởng.
• Xét nghiệm máu giúp phát hiện tình trạng viêm khớp và loại trừ các nguyên nhân khác. Xét nghiêm dịch khớp đôi khi được sử dụng.
• Chụp Xquang khớp bị ảnh hưởng, CT scan hoặc xạ hình xương có thể được sử dụng.

                           

Điều trị

            Mục tiêu của việc điều trị là kiểm soát các triệu chứng và điều trị tình trạng nhiễm trùng có thể hiện diện.

Thuốc

            Nếu tình trạng viêm khớp phản ứng xảy ra do nhiễm khuẩn, bác sĩ có thể kê kháng sinh nếu có bằng chứng về nhiễm trùng dai dẳng. Loại kháng sinh nào bạn dùng tùy thuộc vào loại vi khuẩn.

            Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm khớp phản ứng có thể được giảm bớt với:

        - Thuốc chống viêm không steroid (NSAID). NSAID có thể làm giảm viêm và đau do viêm khớp phản ứng.

        - Steroid. Tiêm steroid vào các khớp bị ảnh hưởng có thể làm giảm viêm và cho phép vận động bình thường. Thuốc nhỏ mắt steroid có thể được sử dụng cho các triệu chứng về mắt và kem steroid có thể được sử dụng để điều trị phát ban trên da.

        - Thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp. Bằng chứng hạn chế cho thấy rằng các loại thuốc như sulfasalazine (Azulfidine), methotrexate (Trexall) hoặc etanercept (Enbrel) có thể giảm đau và cứng khớp ở bệnh nhân viêm khớp phản ứng.

Vật lý trị liệu

            Chuyên gia vật lý trị liệu có thể cung cấp các bài tập nhắm mục tiêu cải thiện chức năng khớp. Các bài tập tăng cường sức cơ cho các cơ xung quanh giúp tăng sự hỗ trợ cho khớp bị ảnh hưởng. Các bài tập tăng biên độ vận động có thể làm tăng tính linh hoạt của khớp và giảm độ cứng.