Bộ Y khuyến cáo cách an toàn và hiệu quả nhất để ngăn ngừa lây nhiễm vi-rút viêm gan B và phòng ung thư gan là tiêm phòng vắc-xin viêm gan B cho trẻ sơ sinh, tiêm vắc-xin viêm gan B trong vòng 24 giờ đầu sau khi sinh là thời gian vàng để phòng bệnh.
Chích ngừa vắcxin viêm gan siêu vi B trong vòng 24 giờ sau sinh để phòng các chứng bệnh viêm gan B, ung thư gan, xơ gan về sau
Tầm quan trọng của việc tiêm vắc-xin ngừa viêm gan B cho trẻ trong vòng 24 giờ sau sinh?
- Viêm gan siêu vi B (VGSVB) là một vấn đề sức khỏe toàn cầu, là tác nhân đứng thứ hai gây ung thư sau thuốc lá và là nguyên nhân của 80% các trường hợp ung thư gan nguyên phát.
- Việt Nam nằm trong nhóm có tỷ lệ người nhiễm virus VGB cao của thế giới (10- 20%).
- Đường lây truyền VGSVB: do bị phơi nhiễm với máu hoặc dịch cơ thể của người mang virus viêm gan B, tiêm chích hoặc quan hệ tình dục không an toàn, lây truyền từ mẹ sang thai nhi. Ở các quốc gia thuộc nhóm nhiễm virus VGB cao thì đường lây truyền từ mẹ sang thai nhi là đường lây chủ yếu nhất.
- Thai nhi có nguy cơ nhiễm virus VGB là 30-40% nếu thai phụ mang virus VGB. Tuy nhiên, nguy cơ lây truyền từ mẹ sang thai của bà mẹ trong giai đoạn virus đang hoạt động (HBeAg dương tính) sẽ tăng rất cao (85-90%). Lây truyền từ mẹ sang thai nhi có thể diễn ra từ trong tử cung, lúc sanh hoặc sau sanh. Hiệu quả bảo vệ đối với trẻ sơ sinh được tiêm ngừa VGB là 95% chứng tỏ rằng hầu hết các trường hợp lây truyền xảy ra tại thời điểm sanh hoặc ngay trước khi sanh.
- Trẻ em cũng có thể bị nhiễm virus VGB do bị lây nhiễm từ mẹ hoặc khi da, niêm mạc của trẻ bị tổn thương mà tiếp xúc với bạn bè, người thân hoặc vật dụng có mang virus VGB.
- Nhiễm virus VGB ở độ tuổi càng sớm thì nguy cơ xơ gan và ung thư gan càng cao. Ở trẻ em, sau khi nhiễm virus VGB cấp sẽ có > 90% trẻ em diễn tiến sang mạn tính; trong khi đó, ở người lớn thì chỉ có < 5% người lớn diễn tiến sang mạn tính. Có 5-10% người nhiễm virus VGB mạn tính bị ung thư gan, > 30% bị viêm gan B mạn tính diễn tiến đến xơ gan.
- Những lý do nêu trên chính là cơ sở khoa học cho việc cần phải tiêm vắc xin phòng bệnh VGB cho trẻ trong vòng 24 giờ sau sinh. Vắc xin sẽ giúp cơ thể trẻ tạo ra sức đề kháng lại chống siêu vi VGB, bảo vệ trẻ không bị bệnh nếu trẻ có tình cờ nhiễm nó trong suốt cuộc đời.
Trong những trường hợp nào thì việc tiêm vắc-xin viêm gan B cho trẻ sơ sinh trong vòng 24 giờ đầu sau sinh sẽ được hoãn tiêm?
Trẻ sẽ được hoãn tiêm trong vòng 24 giờ sau sinh trong các trường hợp:
- Trẻ mắc các bệnh cấp tính, đặc biệt là các bệnh nhiễm trùng.
- Trẻ sốt ≥ 37,5oC hoặc hạ thân nhiệt ≤ 35,5oC (đo nhiệt độ tại nách).
- Trẻ mới dùng các sản phẩm globulin miễn dịch, trừ trường hợp trẻ đang sử dụng globulin miễn dịch điều trị viêm gan B.
- Trẻ đang hoặc mới kết thúc đợt điều trị thuốc corticoid (uống, tiêm).
- Trẻ có cân nặng < 2000g.
Ngoài tiêm vắc-xin lúc mới sinh ra, trẻ cần được tiêm thêm vắc-xin phòng bệnh viêm gan B ở những thời điểm nào khác?
Ngoài tiêm vắc-xin phòng VGSVB lúc mới sinh, trẻ cần tiêm thêm 3 mũi vào các thời điểm 2, 3, 4 tháng tuổi. Đây là lịch được quy định theo thông tư số 38/2017/TT-BYT.
Những điều cần phải lưu ý khi cho trẻ tiêm vắc-xin trong vòng 24 giờ sau sinh, đặc biệt là việc theo dõi những phản ứng sau tiêm có thể xảy ra?
- Trẻ phải được khám sàng lọc xác định tình trạng sức khỏe đủ điều kiện tiêm.
- Theo dõi những phản ứng sau tiêm: mỗi cơ thể tiếp xúc với vắc-xin sẽ có phản ứng theo cách riêng của mình. Đa số trẻ gặp phản ứng nhẹ sau tiêm vắc-xin, một số ít trẻ quấy khóc hoặc sốt, sưng đau tại chỗ tiêm.
- Người theo dõi trẻ phải là người lớn.
Tiêm vắc xin là biện pháp phòng bệnh tốt nhất hiện nay, đừng vì những tin đồn thất thiệt về vắc-xin mà chúng ta không cho trẻ đi tiêm.
BS.CKII. Lê Thị Hoàng Yến
Nguồn: Trung tâm Truyền thông - Giáo dục Sức khỏe TP.HCM, t4ghcm.org.vn
Ý kiến bạn đọc