Thoát vị đĩa đệm là hiện tượng đĩa đệm bị dịch chuyển ra khỏi vị trí bên trong các đốt sống, thường xảy ra sau các sang chấn hoặc trên nền đĩa đệm thoái hóa và trên lâm sàng thường biểu hiện chứng đau về thần kinh.
NGUYÊN NHÂN - YẾU TỐ NGUY CƠ
- Tiền sử mắc bệnh lý về cột sống
- Vận động, tập luyện quá sức, sai tư thế trong thời gian dài
- Sử dụng thường xuyên một số thuốc
- Bị sang chấn trong qúa trình vận động, tai nạn
- Đứng hay ngồi lâu (nghề nghiệp)
- Tuổi: ≥35, đặc biệt trong độ tuổi lao động
- Môi trường sống ẩm lạnh kéo dài
- Ăn uống thực phẩm giàu đạm, béo
- Di truyền. Nếu bố mẹ có đĩa đệm yếu do bất thường về cấu trúc thì con cái cũng dễ bị thoát vị đĩa đệm
TRIỆU CHỨNG
Thoát vị đĩa đệm cổ
Đau cổ, đau vai gáy lan xuống cánh tay, bàn tay, dọc cánh tay bị tê bì, cảm giác bàn tay, ngón tay mất dần.
Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Đau nhức vùng thắt lưng đột ngột hoặc từng cơn.
Đau lan xuống mông, đùi, chân, bàn chân, cột sống thắt lưng.
Yếu, tê các chi, tê có thể ở bàn chân hoặc tê dọc từ vùng đùi xuống chân.
Rối loạn hoạt động tiêu tiểu không tự chủ.
Các cơn đau nhức liên tục tái phát, gây khó khăn trong vận động, sinh hoạt.
ĐIỀU TRỊ
Nội khoa
+ Dùng thuốc
+ Tập vật lý trị liệu
Phẫu thuật
+ Nội khoa thất bại sau 2 hoặc 4 tuần.
+ Yếu liệt chi
+ Rối loạn tiêu tiểu
CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH MỔ THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM
TRƯỚC MỔ
- Xét nghiệm tiền phẫu: Người bệnh sẽ được chỉ định làm xét nghiệm máu, siêu âm bụng, X-Quang phổi + X-Quang cột sống, MRI cột sống…..
- Khám chu phẫu, tiền mê
- Khám các chuyên khoa Tim mạch, Nội tiết,..(nếu cần)
- Nhịn ăn 8 tiếng (bắt đầu từ 22 giờ đêm hôm trước đến lúc phẫu thuật).
- Vệ sinh da: NB sẽ được phát dung dịch xà phòng sát khuẩn để tắm trước mổ (thường tắm hai lần tối trước mổ và sáng sớm ngày đi mổ)
- Người bệnh sẽ được bơm thuốc để làm sạch phân vào chiều ngày trước hôm mổ.
SAU MỔ
- Người bệnh sẽ được chuyển từ phòng hồi tỉnh về khoa điều trị ngay sau khi ổn định (tùy theo tình trạng).
Vận động
- Ngày thứ nhất sau mổ người bệnh vận động tại giường: xoay trở, vận động chủ động tay, chân
- Bắt đầu ngày thứ hai sau mổ người bệnh có thể ngồi dậy, tập đứng tại giường và bước đi vài bước.
- Những ngày tiếp theo người bệnh bắt đầu đi lại bình thường.
Người bệnh, người nhà cần theo dõi vấn đề gì sau mổ?
- Tại vết mổ: băng vết mổ có thấm máu không, vùng da xung quanh vết mổ có sưng nề hay không (đặc biệt sau mổ TVĐĐ cổ)
- Theo dõi tình trạng sốt.
- Tình trạng vận động chi: cảm giác tê, yếu, liệt chi có giảm hay tăng so với trước mổ.
Dinh dưỡng
- Người bệnh được ăn uống lại sau mổ 6 giờ (sữa, nước lọc, thức ăn lỏng, mềm).
- Bắt đầu ngày thứ hai sau mổ có thể ăn uống lại bình thường, chú ý tăng cường chất xơ (rau, trái cây) tránh táo bón và cung cấp vitamin giúp vết mổ mau lành.
Các ống thông:
- Sau mổ người bệnh có thể được đặt ống dẫn lưu vết mổ hoặc không có.
- Cần theo dõi dẫn lưu: màu sắc, số lượng nếu lượng dịch ra quá nhiều cần báo ngay cho điều dưỡng chăm sóc. Thông thường dẫn lưu sẽ được rút 24 đến 48 giờ sau mổ.
- Đa số người bệnh sau mổ sẽ được đặt thông tiểu, người bệnh người nhà cần chú ý báo nhân viên y tế xả khi túi chứa nước tiểu đầy. Thông tiểu sẽ được rút sớm khi người bệnh đi lại được.
- Người bệnh, người nhà không tự ý rút ống dẫn lưu, ống thông tiểu.
- Túi chứa hoặc bình chứa dịch luôn để thấp hơn vị trí đặt ống từ 50-60cm
- Không để dây dẫn lưu bị gập khúc, khi vận động xoay trở chú ý không làm căng dây dẫn lưu (làm người bệnh đau, dễ tụt ống dẫn lưu, chảy máu..).
PHÒNG NGỪA THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM
- Giữ tư thế đúng khi sinh hoạt, làm việc: đảm bảo cột sống thẳng khi ngồi, vận động tránh khom lưng, quay cổ đột ngột. Khi cần lấy đồ vật dưới thấp nên khụy gối ngồi xuống lấy
- Giữ cân nặng cơ thể hợp lý.
- Chế độ dinh dưỡng đầy đủ khoáng chất, canxi, vitamin (cá, tôm, cua, sữa, rau củ quả…)
- Tập thể dục đều đặn: đi bộ, bơi lội, chạy xe đạp….
- Bỏ thuốc lá.
- Hạn chế mang giày cao, gót nhọn
- Không khiêng vác vật nặng.
- Tránh nằm nệm lún, hạn chế nằm võng.
Nguồn: Khoa Ngoại Thần kinh Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM
Ý kiến bạn đọc